دیابت یک بیماری دو لبه است؛ اگر فرد شرایطش را بپذیرد و با مصرف منظم داروها و رعایت رژیم غذایی مناسب به جنگ آن برود، در بیشتر موارد سربلند از کارزار بیرون میآید، اما خیلیها آن را جدی نمیگیرند و پرهیزهای لازم را انجام نمیدهند. انگار فکر میکنند اتفاقهای بدی که برای بقیه میافتد، ربطی به آنها ندارد، اما دیابت با کسی شوخی ندارد و غفلت در برابر چنین بیماری موذیای میتواند بسیار گران تمام شود و فرد دیابتی را به بیماری های خطرناک دیگری مبتلا کند که برخی از آنها را در زیر آورده ایم.
عوارض عدم توجه به مرض قند
بیماریهای قلبی ـ عروقی
بیماریهای قلبی ـ عروقی اصلیترین مشکل افرادی است که دیابت خود را خوب کنترل نکردهاند. براساس آمار سازمان بهداشت جهانی در سال گذشته حدود ۶۸ درصد مرگ و میر افراد دیابتی بالای ۶۵ سال بر اثر بیماریهای قلبی، بخصوص سکته قلبی بوده است. با این حال با مصرف داروهای تجویز شده و رعایت رژیم غذایی مناسب میتوان تا حد زیادی جلوی بروز این مشکلات را گرفت. سیگاری بودن به خودی خود فرد را در خطر بروز بیماریهای قلبی ـ عروقی قرار میدهد. حالا تصور کنید یک فرد سیگاری به دیابت هم مبتلا شود. سیگار باعث کاهش جریان خون عروق و تنگی آنها، بخصوص در پاها میشود. این دلیل اصلی قطع پاها در افراد دیابتی است.
سکته مغزی
سکته مغزی یکی دیگر از عوارض دیابت است که میتواند باعث مرگ فرد شود. براساس آمار سازمان بهداشت جهانی حدود ۱۶ درصد علت مرگ افراد بالای ۶۵ سال در سال گذشته میلادی به دلیل سکته مغزی بوده است.
بیماریهای کلیوی
یکی از عوارض خطرناک و کشنده دیابت، بیماریهای کلیوی، بخصوص نارسایی کلیه است. براساس آمار سازمان بهداشت جهانی ۴۴ درصد نارساییهای کلیوی ناشی از دیابت است. معمولا مصرف داروهای فشار خون؛ حتی اگر فرد مبتلا به فشار خون بالا نباشد، میتواند خطر مرگ و میر ناشی از نارسایی کلیه را تا ۳۳ درصد کاهش دهد.
عفونت زخم و عفونت خون
بدن افراد دیابتی بشدت مستعد زخم شدن است. متاسفانه بدن دیابتیها نمیتواند زخمها را سریع بهبود دهد؛ بنابراین احتمال عفونی شدن آنها بسیار زیاد است. اگر زخم عفونی شود، بسرعت به مرحله حاد رسیده و وخیم میشود. وقتی میزان عفونت بدن بسیار بالا برود، بدن نسبت به آن نوعی واکنش نشان میدهد که آن را سپسیس یا عفونت خون مینامند. این فرآیند میتواند به ورود مواد سمی و خطرناک به خون و در انتها به شوک سپتیک ختم شود. سپسیس سالانه جان هزاران نفر را میگیرد و یکی از خطرناکترین عوارض دیابت است. با این حساب، مراقبت شدید و جلوگیری از زخمی شدن اجزای بدن، بخصوص پاها در افراد دیابتی اهمیت بسیاری دارد.
آسیب دیدن اعصاب
میزان بالای قند و فشار خون در افراد دیابتی در نهایت میتواند باعث آسیب اعصاب بدن شود. آسیب دیدن اعصاب بدن میتواند باعث بیماریهای دستگاه گوارش، اختلال در نعوظ و آسیب پاها شود. آسیب دیدن اعصاب پا باعث بروز درد، سوزش و در نهایت بیحسی میشود. بیحسی پاها یکی از مهمترین و خطرناکترین عوارض دیابت است چون باعث بروز زخمهای ناخواسته و عفونتهای شدید میشود. این مساله میتواند در نهایت باعث قطع پاها شود. به طور کلی دیابتیها ۲۵ درصد بیشتر در معرض خطر قطع عضو هستند. با این حساب، افراد دیابتی باید به طور مرتب پاهای خود را معاینه کنند و زیر نظر پزشک باشند.
چند نکته کلیدی
مغز: احتمال ابتلا به سکته مغزی در بیماران دیابتی دو تا چهار برابر بیشتر از افراد عادی است.
قلب و عروق: بیماریهای قلبی ـ عروقی بزرگترین مشکل بیمارانی است که دیابتشان را کنترل نمیکنند. آمار مرگ و میر بزرگسالان مبتلا به دیابت بر اثر مشکلات قلبی دو تا چهار برابر بیشتر از همین گروه سنی است که دیابتی نیستند.
چشمها: وقتی دیابت پیشرفت کند و فرد برای جلوگیری از پیشروی آن هیچ اقدامی نکند، مشکلاتی مانند آبسیاه، آب مروارید و رتینوپاتی دیابتی حداقل مشکلات بینایی او خواهد بود. در نهایت نیز امکان نابینایی وجود دارد.
بیماریهای کلیوی: قند و فشار خون بالا میتواند به طور مستقیم کلیه را هدف بگیرد. بنابراین یکی از دلایل اصلی ایجاد اختلال در عملکرد کلیهها و حتی از کار افتادگیشان دیابت است.
اختلال اعصاب حسی: بالا بودن قند خون باعث آسیب به سلولهای حسی پا میشود؛ بنابراین عجیب نیست اگر افراد مبتلا به این بیماری متوجه سوزش پا یا یخزدگی در اندامهایشان نشوند.
مشکلات لثه و دندان: افراد مبتلا به دیابت بیشتر از دیگر افراد دچار مشکلات مربوط به دهان و دندان میشوند. این افراد باید به طور مرتب به دندانپزشک مراجعه و وضع دهانشان را تحت کنترل کنند.